Bayağı Bukalemun

Bayağı bukalemun (Chamaeleo chamaeleon), Squamata takımının Chamaeleonidae familyasından bukalemun familyasına ait bir sürüngen türüdür.

Bukalemun ismi tek başına kullanıldığında, sürüngenler sınıfının Chamaeleonidae familyasından renk değiştirebilen, omurgalı hayvanlar ortak adı olarak kullanılır. Bukelemunların Afrika, Madagaskar, Hindistan, Akdeniz kıyıları ve İspanya’nın güneyinde yaşayan 80’den fazla türleri vardır.

Ağırlık ve Boy: Boyu, ortalama 30 cm uzunluğundadır.

Yaşam Süresi ve Alanı: doğada 2-3 sene. “Esaret altında” ise 3-10 sene arasında ömür sürebilirler. Güney Akdeniz de (İspanya, Yunanistan, Kıbrıs, Malta, Portekiz, Türkiye) ve Kuzey Afrika da (Tunus, Mısır Fas Cezayir, Tunus, Libya) Ürdün, Irak, İran, Suudi Arabistan, Lübnan da yaşarlar.

Yumurta Sayısı: Sonbaharda yumurtlamaya başlayan dişiler bir defada 6-40 kadar yumurta bırakabilirler. Yumurtalarını yumuşak toprak açtıkları 10 cm derinliğindeki çukurlara bırakırlar. Kuluçka ortalama 10 ay sürer. Çiftleşme yazın ortalarında başlar. Yumurtalar genellikle türe bağlı olarak dört ila 12 ay sonra çatlar.

Genel Bilgiler: Başın üst tarafından miğfer şeklinde bir çıkıntı vardır ve vücut yanlardan basıktır. Sırt ortasında büyük pullardan meydan gelen boyuna bir sırt çıkıntısı mevcuttur. parmakların ikisi bir, üçü bir arada birleşmiştir. Bu nedenle ayaklar yürümeden çok, yakalamaya yönelik bir şekil almıştır. Ayakları ve kuyrukları dalları kavrayabilir. Çok yavaş yürürler. Kış uykusuna yatmazlar ama hareketleri çok yavaşlar.

Gözler: Gözleri teleskop şeklinde, ortası delik tek göz kapağı vardır. Her göz aynı anda değişik yerlere bakabilir. Gözler bağımsız hareket eder, biri yukarı bakarken diğeri aşağıya bakabilir. Göz kapakları kalındır.

Renk Değiştirme /Kamuflaj: Bukalemun kamuflaj konusunda kuşkusuz ilk akla gelen hayvandır. Bukalemun üstünde bulunduğu zemine göre renkten renge girer. Vücudu, o herhangi bir şey yapmadan, kendiliğinden, dokunduğu ortamın rengini alacak şekilde yaratılmıştır. Bütün türler, ışık, ısı ve gerilime bağlı olarak renk değiştire bilme özellikleriyle ünlüdürler. Hızlı renk değiştirebilen bu kertenkeleler olarak bilinirler. Bundan dolayı belirgin bir renkleri yoktur. Derilerini sarı, yeşil tonları, kırmızı tonları, kestane rengi ve siyaha çevirebilirler; benekler, çizgiler oluşturabilirler. Renklerini bulundukları ortama göre, ışık ve sıcaklığın durumuna göre ya da çiftleşme zamanlarında kur yapmak için değiştirebilirler. Hızlı renk değiştirme özelliği, derilerinde bulunan melanin denilen boya maddesi sayesinde olur. Sırt zemini üzerinde daha koyu tonlarda leke yahut şeritler bulunur. Karın altında anüse kadar uzanan sarımsı çizgi renk değişimine uğramaz. Bukalemunlar diğer bukalemunlara saldırganlık gösterdiğinde daha parlak, vazgeçtiklerinde ya da itaat ettiklerinde daha koyu renkler göstermeye eğilimlidirler. Bazı türler, özellikle Madagaskar ve yağmur ormanı habitatlarındaki bazı Afrikalı cinslerinin kafatası yumrucukları kemiklerden türeyen ve muhtemelen işaretleme rolüne hizmet eden mavi floresana sahiptir.

Beslenme ve avı yakalama: Başlıca besinleri olan böcekleri, aşağı yukarı gövdeleri kadar uzun olan ve yapışkan bir sıvı salgılayan dillerini uzatarak yakalar, dilleri ile ağızlarına götürdükten sonra çiğnerler. Bukalemunun dili ağzının içinde bir akordeon gibi katlanmıştır. Dilinin ortasında ucu sivri bir kıkırdak vardır. Dilin ucundaki dairesel kaslar kasılınca, dil dışarı fırlar. Ayrıca dil, sümüksü ve yapışkan bir sıvı ile kaplıdır. Avına yeteri kadar yaklaştığında bukalemun ağzını açar ve dilini hızla avının üzerine fırlatır. İç içe geçmiş kaslar sayesinde yapışkan dil, hayvanın uzunluğunun 1,5 katı mesafeye kadar ulaşır. Bukalemunun dilinin avı yakalayıp geri çekilme süresi ise sadece 0.1 saniyedir. Dilleri boylarının yaklaşık 1-1,5 katı uzunluğunda, hareketli ve yapışkandır. Bir jet uçağıyla kıyaslanırsa bukalemunların dilleri jet uçağına oranla 5 kat daha hızlıdır.

Kaynaklar:

https://tr.wikipedia.org/wiki/Bukalemun

https://en.wikipedia.org/wiki/Common_chameleon

https://tr.wikipedia.org/wiki/Baya%C4%9F%C4%B1_bukalemun

https://www.inaturalist.org/taxa/32864-Chamaeleo-chamaeleon

https://eunis.eea.europa.eu/species/648

https://www.madcham.de/en/inkubation-der-eier/

https://www.asunim.com.tr/sosyalsorumluluk/

https://animals.mom.com/average-long-chameleons-live-6420.html

https://tr.wikipedia.org/wiki/Baya%C4%9F%C4%B1_bukalemun#/media/Dosya:Chamaeleo_chamaeleon_-Common_Chameleon-_Bukalemun.jpg

https://www.monaconatureencyclopedia.com/chamaeleo-chamaeleon/?lang=en

https://wiki.nus.edu.sg/display/TAX/Chamaeleo+chamaeleon+-+Common+chameleon%2C+Mediterranean+chameleon

https://www.biolib.cz/en/image/id365775/

https://www.flickr.com/photos/sertacturhan/7855703196/

http://animal.memozee.com/Arch08/1503728902.jpg

https://en.wikipedia.org/wiki/Common_chameleon#/media/File:Mediterranean_chameleon_(Chamaeleo_chamaeleon_recticrista).jpg

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.