Vaşak

Yaşam Süresi:  20 yıl  Yavru Sayısı:  2–3 Gebelik Süresi:  56–72 gün
Yaşam Süresi: 20 yıl
Yavru Sayısı: 2–3
Gebelik Süresi: 56–72 gün

Bilimsel Adı          : Lynx lynx

Vaşak, kedigiller (Felidae) familyasından Lynx cinsini oluşturan orta büyüklükte etçil ve yabanıl hayvan türlerinin ortak adı.

Bayağı vaşak (Lynx lynx)

Kanada vaşağı (Lynx canadensis)

İber vaşağı (Lynx pardinus)

Doru vaşak (Lynx rufus)

Anavatanı             :

Lynx lynx lynx: Örnek türü. İsveç’in güneyinden Balkan yarımadasına kadar yaygındır.

L. l. spelea: Soyu tükenmiş bir alt tür. Batı Avrupa’da yaygındır.

L. l. melina: Finlandiya ve İsveç’in kuzeyinden batı Sibirya’ya kadar yaygın olan bir alt tür.

L. l. wrangeli (“Sibirya vaşağı”): Doğu Sibirya’dan kuzey Çin’e kadar yaygındır.

L. l. dinniki: Türkiye, Kafkas Dağları, Kuzey İran, Kuzey Irak

L. l. isabellinus: Açık gri renkli bir alt tür; Orta Asya, Tibet, Nepal, Kuzey Hindistan, Kuzey Pakistan, Tacikistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan, Kazakistan ve Kuzeybatı Çin

L. l. wardi: Altay Dağları

L. l. kozlovi: Sayan Dağları

L. l. stroganovi (“Amur vaşağı”): Rusya’nın doğusunda bulunan Amur bölgesinin alt kısmında Kuzey Çin’de, Mancurya ve Kore.

vasak (2)Beslenme              : Etçil
Ağırlık ve Boy         : 4,5–17 kg 67–106 cm

Çoğalma               : Çiftleşme döneminde egemenlik alanının dışına çıkarlar. Genellikle de Ocak sonu ya da Mart başı arasında çiftleşirler. Dişi vaşakların hamileliği 56 ila 72 gün arasında sürer ve 2 ila 3 yavru doğurur. Yavrular annelerinin bir dahaki çiftleşme dönemine kadar ayrılmazlar. Dişi vaşaklar 21 aylıkken erkek vaşaklar ise 33 aylıkken erginleşirler.

Genel Bilgiler           : Yaşam Süresi doğal hayatta 15 hayvanat bahçesinde 25 yıldır.

Kediye benzemekle birlikte normal kedi ağırlığından 5 kat daha ağırdırlar. Kulakları da normal kediye kıyasla daha uzun ve uçları tüylüdür. Kış bastırdığında ise sadece kulaklarının üzerindeki tüyler değil tüm vücudu kalın bir tüy tabakası ile kaplanır. Adeta kışın gelmesi ile mantolarını giyerler. Patilerinin genişliği karda yürümelerini kolaylaştırır.

Gövdelerine göre küçük kalan başları ve kısa kuyrukları ile ilk bakışta ürkütücü gözükseler de görünüşleri kesinlikle etkileyicidir. Renkleri kum renginden koyu kahveye kadar değişir.

Vaşak türleri arasında görünüş farklılıkları mevcuttur. En bilinen vaşak türleri: Amerikan Vaşağı, Keşmir Vaşağı, Tibet Vaşağı, İspanyol Vaşağı, Avrasya Vaşağı’dır.

Engebeli arazilerde ve genellikle Çam ormanlarında yaşarlar ama açık ormanlık araziler ya da diğer coğrafi mekânlarda da rahatlıkla yaşamlarını sürdürebilirler. Hatta denizden 3000 metre yükseklikte yaşayan vaşaklar bulunmaktadır.

vasakSadece iyi bir dağcı değil aynı zamanda iyi birer yüzücüdürler. Bu sebeple kar tavşanı, kemirgen, ördek, yer kuşları, balık gibi geniş bir av yelpazesi vardır. Her vahşi kedide olduğu gibi avını mükemmelen gözler ve yaklaştığını hissettirmez. Vaşaklar ara sıra avlanırken birlikte hareket ederler. Özellikle tavşan gruplarını avlarken birlikte hareket ettikleri görülür. Avlanma zamanı olarak geceden ziyade gündüzü tercih ederler.

Ne yazık ki doğal hayatın bir parçası olan vaşaklar insanoğlunun tehdidi altındadır. 600 kadar vaşağın yaşadığı Norveç’te sadece 2 ay içinde 117 vaşak avcılar tarafından öldürülmüştür. World Conservation Union (~Dünya Koruma Birliği) açıkladığı nesli tehlike altındaki 120 memeli türü arasında vaşaklara da yer verilmiştir. Vaşakların avlanması hala yaşadıkları ülkede yasaklanamamıştır.

Bazı hayvanlar yapı olarak birbirlerine benzeseler de özellikleri incelendiğinde hepsinin birbirinden farklı oldukları görülür. Örneğin her ikisi de birer vaşak türü olan lynxler ve bobcatler şekil ve büyüklük bakımından birbirlerine benzeyen hayvanlardır. Ancak her birinin kendi türüne özgü, yaşadıkları ortama uygun çeşitli özellikleri vardır. Lynxler, Kuzey Amerika’nın serin kuzey ormanlarında yaşarken, bobcatler de Kanada’nın güneyinden Güney Meksika’ya kadar geniş bir alana yayılmışlardır. Kuzey Amerika’da yaşam şartları oldukça zorludur. Örneğin kışın sıcaklık -45oC’a kadar düşebilir. Bu sebeple vaşakların ısı kaybını azaltan daha kısa kuyrukları ve ayaklarında bulunan ve yastık görevi gören yapıların üzerini kaplayan yoğun tüyleri vardır. Ayrıca vaşakların uzun bacakları derin kar içerisinde rahat hareket etmelerine olanak sağlar, Bobcat’lerinse daha kısa olan bacakları, dik kayalık dağ eteklerinde ve dağlık alanlardaki sık çalılıklarda kolaylıkla tırmanmalarına daha uygundur. Bu, Allah’ın eşsiz yaratmasındaki çeşitlilikten sadece bir örnektir. Christopher O’Toole & John Stidworthy, Mammals,The Hunters, s.18-21 www.hayvanlaralemi.net

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.