7.4.1. Ak pelikan (Pelecanus onocrotalus)

akpelikanAk pelikan (Pelecanus onocrotalus), pelikangiller (Pelecanidae) familyasından çok büyük pembe-beyaz bir su kuşu türüdür. İlkbaharda çoğu kez uzaktan bakıldığında su üzerinde ya da karada tamamen pembe renkte görünen sürüler halinde bulunurlar. Erişkini saf beyaz ya da göz alıcı parlaklıkta pembedir. Gözleri pembe yüzünde rahatlıkla görülebilecek kadar koyu, kesesi sarıdır. Kanat altı, leyleği anımsatacak şekilde siyah-beyazdır. Gencinin rengi mat, sırtı daha kahverengi, koyu kanat altının ortası soluk renklidir. Uçuşu güçlüdür ve uçuşta sürü halinde düzgün sıralar ve sarmallar oluşturur.

Kalın gövdeli, oldukça kısa kuyruklu ve hantal görünüşlüdür.
Ayakları perdelidir. Uçarken ayaklarını geriye uzatır ve kuyrukaltından parmakları taşar. Uçarken boynunu kısar ve ensesini sırtına yaslar.

Nehir deltaları, tuzlu lagünler, bataklıklar, sığ deniz kenarlarında koloni halinde bulunur. Balık ve diğer su canlıları ile beslenir.
Güneydoğu Avrupa, Asya ve Afrika’da üreyen bu tür, yaz aylarında İç Anadolu’nun merkezi ve doğusu ve özellikle Seyfe Gölü, Aktaş Gölü ve Ereğli Sazlıkları’nda yoğunlaşır; Niğde’de nadiren Akkaya’da görülür.

Beslenme
Besinlerini küçük ve büyük balıklarla amfibiler oluşturur. Öncelikli tercihi balıklardır. Avrupa’da sazanı, Afrika’da cichlids’i (çiklit) tercih ederler. Sürü halinde avlanabilirler. 8-12 Pelikan suda bir nal biçimi oluşturur. Kanatlarını çırparak balıkları sığ sulara doğru sürerler. Sıkıştırdıkları balık sürülerinin içine gagalarını daldırıp, gaga altındaki keselerine giren balıkları bütün olarak yutarlar.

Yavrular erişkinlerin kısmen sindirdikleri balıklarla beslenirler. Besin almak için gagalarını, sık sık da başlarını erişkinlerin keselerine sokarlar.

Biyolojisi
Su kenarındaki sazlıklarda; koruma alanlarında platformlar üzerine saz ve su bitkileri ile yuva kurar. Batı ve Orta Anadolu sulak alanlarında ürer. Genellikle iki, nadiren daha fazla yumurta yumurtlar. Yumurtalar mavimsi-beyaz kabukludur. Erkek ve dişi beraber kuluçkaya yatarlar. Yavrular 3 ay sonra yuvayı terkeder.

Göçü
Ülkemizde yaz göçmendir.
Afrika’dan ve Filistin’den gelen grup, Türkiye üzerinden Romanya’ya ve Türkiye-Ermenistan sınırındaki Aktaş Gölü’ne göç etmektedir.

Davranışları
Balık avlamak pelikanın gününün çok büyük bir kısmını alır.

Günün kalanını gagası ile tüylerini düzeltmek ve yıkanmak için harcar.
Kuş, suda baş ve vücudunu eğip, kanatlarını çırparak yıkanır.
Bölgesini savunmak için erkek, ağzını iyice açarak, davetsiz misafirleri tehdit eder.
Gagasını çarparak başını eğer ve ana silahı olarak gagasını kullanarak saldırır.

Yerel Adlar
Bursa, Ulubat Gölü Çevresinde, “Kapkonoz”,
Anadolu’da yaygın olarak ak kutan olarak bilinir.
Evliya Çelebi’nin Seyahatname’sinde Sakakuşu olarak geçer.

            Bilimsel Sınıflandırma
Âlem Animalia (Hayvanlar)
Şube Chordata ( (Kordalılar)
Sınıf Aves (Kuşlar)
Takım Pelecaniformes (Pelikanlar)
Familya Pelecanidae (Pelikangiller)
Alt Familya  
Cins Pelecanus
Tür Pelecanus onocrotalus

 

Boy/uzunluk Kanat açıklığı Ağırlık
image001 image003 image005
160 cm 280 cm E: 9-15 kg

D: 5-9 kg

                                              

Yumurtlama Mevsimi  
Yumurta Sayısı 2-4 adet mavimsi beyaz
Kuluçka Süresi 31 gün
Erginlik yaşı  
Yavruların ilk uçma zamanı 3 ay
Yaşam Süresi 30 sene (en fazla)

 

Harita

 

 

     

 

 

Fotoğraflar

       
       
       
       

Kaynaklar

Bilgi

  1. http://tr.wikipedia.org/
  2. http://en.wikipedia.org/wiki/Great_White_Pelican
  3. http://www.arkive.org/great-white-pelican/pelecanus-onocrotalus/
  4. http://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx=2fsdl17@d&tur=Ak pelikan

Fotoğraflar

  1. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/70/White_Pelican.jpg
  2. http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/pictures/Pelecanus_onocrotalus.html
  3. http://www.flickr.com/photos/24580998@N08/2480973250/
  4. http://www.arkive.org/great-white-pelican/pelecanus-onocrotalus/
  5. http://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx=2fsdl15@d&idx=25836
  6. http://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx=2fsdl15@d&idx=30671
  7. http://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx=2fsdl15@d&idx=36176

Haritalar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.